De cijfers in het OVAM-rapport zijn dramatisch. 22.641 ton zwerfvuil in 2019. De Vlaamse regering had beloofd om het zwerfvuil tegen 2022 met 20% te verminderen ten opzichte van 2013. Maar er is dus 29,4 procent méér zwerfvuil gemeten in 2019 dan in 2013.

Naar schatting bestaat 40% van het zwerfvuil uit flessen en blikjes. Statiegeld reduceert het aantal flessen en blikjes in het zwerfvuil met 70 tot 90 procent. Acht op de tien Vlamingen vragen dat er statiegeld komt op blikjes en plastic flessen. Sinds 2017 vragen 62% van de Vlaamse gemeenten, honderden organisaties en bedrijven via de Statiegeldalliantie aan de Vlaamse regering om statiegeld in te voeren. In juli 2018 besliste de Vlaamse regering om met een ‘afvalplan’ het oude beleid aan te houden. Daar zien we nu de dramatische gevolgen van.

Intussen besliste de Nederlandse regering van Mark Rutte in april dit jaar dat er met ingang van 1 juli 2021 statiegeld zit op alle plastic flessen. Niet minder dan 10 EU-landen beslisten de voorbije vier jaar om statiegeld in te voeren of uit te breiden om de doelen van de Europese richtlijn over wegwerpplastics te halen. In nog eens acht Europese landen bestaat statiegeld al jarenlang met succes.

Zowel de regering van het Waals gewest als de regering van het Brussels gewest voorzien statiegeld in hun regeerakkoord. De federale regering voorziet de mogelijkheid om deze legislatuur een statiegeldregeling te incorporeren in de verpakkingsheffing. Het immense enthousiasme over de “Statiegeld, Yes We Can!” campagne toont nogmaals dat ook veehouders, consumenten, bedrijven en zelfs banken aandringen dat de ministers snel beslissen om statiegeld in te voeren.

“Terwijl Europa en onze buurlanden steeds sneller stappen zetten naar een natuur die vrij is van flesjes en blikjes, wordt Vlaanderen steeds vuiler. Statiegeld is een bewezen doeltreffende methode om de flesjes en blikjes in het zwerfvuil drastisch te verminderen. Studie na studie heeft dit al aangetoond. Verder studeren is gewoon verder blijven vervuilen. De Vlaamse regering moet nu heel snel beslissen om statiegeld in te voeren”, besluit milieuorganisatie Recycling Netwerk Benelux.

Ondanks kritiek van Recycling Netwerk wijzigde wijzigde OVAM in juni 2020 het referentiejaar van 2013 naar 2015. Ook als we het gewijzigde referentiejaar 2015 hanteren, dan nog is er sprake van een stijging van 9,8% terwijl het zwerfafval in 2022 gedaald moet zijn met 20%. Die doelstelling is zonder statiegeld volstrekt onhaalbaar.

Tabel

Cijfers zijn op basis van https://ovam.be/sites/default/files/atoms/files/Zwerfvuil_Sluikstort_Studie_2019.pdf

*gerapporteerd door OVAM volgens studie uit 2018 over het jaar 2017. De nieuwe studie spreekt van een hoger tonnage zwerfvuil over 2017.

Meer info: De race naar statiegeld in Europa