1.1. Retourpremiesysteem Be WaPP

In 24 Waalse gemeenten liep een pilot voor het retourpremiesysteem, georganiseerd door Be WaPP, een vzw opgericht door Fost Plus, Fevia Wallonie en Comeos. Mensen kunnen blikjes inleveren die zij hebben opgeraapt uit de natuur. Voor iedere 100 blikjes die worden ingeleverd, wordt een voucher van 5 euro uitgekeerd.

Om voor de voucher in aanmerking te komen, moet iemand eerst naar een website gaan en zichzelf legitimeren en registreren. Wanneer mensen hun blikje op een inzamellocatie inleveren, ontvangen zij een ontvangstbewijs met een versleutelde code. Na 24 uur van uitgifte en binnen 30 dagen, moet deze code worden ingevoerd op het persoonlijke account op de website waarna het aantal blikjes op de persoonlijke teller komen te staan.

Op de website staat dat iemand 5 eurocent krijgt voor een ingeleverd blikje, maar er worden slechts waardebonnen uitgereikt. Om voor een waardebon in aanmerking te komen, moet iemand eerst 100 blikjes hebben ingeleverd. Omdat de waardebonnen van 5 euro per stuk per post worden verstuurd, en er hiervoor een minimum aantal van 2 waardebonnen wordt opgelegd vanuit Be WaPP, ontvangen mensen feitelijk hun beloning pas na het inleveren van ten minste 200 blikjes. Enkel aan het einde van het project kregen ook mensen die recht hadden op 1 voucher deze per post toegestuurd. Naast dit minimum aantal is er ook een maximum aantal vastgesteld: wanneer iemand meer dan 200 blikjes inlevert per maand, moet hij zich verantwoorden, en Be WaPP beoordeelt vervolgens of zij de voucher wel of niet uitkeren. De vouchers worden één keer per week verzonden.

De beloning in de vorm van een waardebon is niet eerder door de consument betaald (hierin verschilt het van statiegeld), daarom spreekt men van een beloningssysteem.

De waardebonnen van 5 euro kunnen vervolgens bij een select aantal winkels in dezelfde gemeente worden ingeleverd. De ‘beloning’ is dus in werkelijkheid een korting die mensen ontvangen op een andere aankoop. 

Per gemeente is er één innamelocatie, bijvoorbeeld in het containerpark of bij een kantoor van de gemeente. Alleen inwoners van de desbetreffende gemeente mochten blikjes inleveren voor een voucher. Zelfgekochte blikjes mochten niet ingeleverd worden in dit retourpremiesysteem. Het is niet bekendgemaakt of, en zo ja hoe, er gecontroleerd werd of de blikjes daadwerkelijk uit de leefomgeving zijn opgeraapt.

1.2. Statiegeldsysteem

Bij een statiegeldsysteem koopt de consument een drankverpakking bij een verkooppunt en betaalt bovenop de aankoopprijs een statiegeldbedrag, vaak tussen de 10 en 25 eurocent. Bij het inleveren van de aangekochte of een in het zwerfvuil gevonden drankverpakking, krijgt de consument het statiegeldbedrag terug. Dit kan bij een statiegeldmachine of manueel bij een kassamedewerker.

Elk bedrag wordt uitgekeerd, ongeacht het aantal drankverpakkingen dat wordt ingeleverd.

Het inleveren van de drankverpakking en het ontvangen van het statiegeld gebeurt op dezelfde plek en op hetzelfde tijdstip.

Bij een statiegeldmachine krijgt men een bonnetje waarmee men bij de kassa dit bedrag kan laten aftrekken op nieuwe aankopen of cash kan laten uitkeren. In veel gevallen is er bij statiegeldmachines ook een mogelijkheid om het statiegeldbedrag te doneren aan een goed doel of lokale organisatie. Bij handmatige inname krijgt men direct het statiegeldbedrag in cash terug.

Er zijn veel innamepunten, meestal alle grote verkooppunten waar men de dranken koopt, zoals supermarkten, kiosken, tankstations. Dit zijn locaties waar de consument regelmatig komt. De plek waar de drankverpakking is gekocht of gevonden of de woonplaats van de burger heeft geen invloed op waar de drankverpakking weer ingeleverd kan worden. Registratie, identificatie of aanmelden via een website is niet nodig.

1.3. Verschillen tussen “retourpremie” van Fost Plus en de statiegeldsystemen

In de tabel hieronder vergelijken we het statiegeldsysteem met het retourpremiesysteem van Be WaPP. Hieruit blijkt dat het retourpremiesysteem van Be Wapp op alle fronten inferieur is ten opzichte van een statiegeldsysteem en nooit een volwaardig alternatief zal zijn.

Je kan deze afbeelding ook download in PDF-formaat