Dat verklaarde Roseanna Cunningham, staatssecretaris voor Milieu en Klimaat (SNP) zonet in het Schots parlement. Het systeem treedt nog deze regeerperiode in werking, zei Cunningham, milieuminister van de Schotse onafhankelijkheidspartij SNP. Het statiegeldsysteem is heel omvattend. Het komt er op drankverpakkingen van glas, blik en PET-plastic, met de optie om het later uit te breiden naar HDPE-plastic en Tetra Pak verpakkingen.

Schots statiegeldsysteem is superieur aan Nederlands voorstel

De Nederlandse regering kan een voorbeeld nemen aan de Schotse beslissing. De conceptregelgeving statiegeld in Nederland beperkt zich in het voorstel van staatssecretaris van Veldhoven (D66) tot kleine plastic flessen. De Schotse beslissing gaat veel verder. De regering besliste namelijk om ook statiegeld op blikjes en glazen drankverpakkingen in te voeren. Ondanks de vraag van 97% van Nederlandse gemeenten en talloze andere organisaties om statiegeld op blik in te voeren, houdt de regering vooralsnog vast aan een onvolledig statiegeldsysteem.

De Schotse regering voorziet in de mogelijkheid om later andere drankverpakkingen toe te voegen. Ook hier blijft de Nederlandse conceptregelgeving voor statiegeld in gebreke. De verandering van het Besluit Beheer Verpakkingen maakt het juist moeilijker om in de toekomst statiegeld op blikjes en andere drankverpakkingen af te dwingen.

Verder laat de Schotse regering zien dat het een innameplicht voor de retail belangrijk vindt. Op die manier wordt gegarandeerd dat consumenten eenvoudig flesjes en blikjes kunnen terugbrengen naar de supermarkt. De Nederlandse milieubeweging vroeg hier al eerder om, maar de conceptregelgeving blijft vooralsnog in gebreke: ze legt doelstellingen op voor de drankenproducenten, maar verplicht de retailers niet tot medewerking.

Gaat Vlaanderen Schotland volgen?

Schotland heeft een bevolking van 5,4 miljoen inwoners, en is daarmee goed vergelijkbaar met Vlaanderen. Eerder verklaarde de Vlaamse minister-president Geert Bourgeois (N-VA) dat hij Schotland als een voorbeeld ziet. Hij sprak met Sturgeon af om nauwer samen te werken op het vlak van innovatie.

In Vlaanderen talmt de Vlaamse regering echter met de invoering van statiegeld. Alle politieke partijen, behalve de N-VA en bepaalde afdelingen van de Open VLD, zijn voorstander. Ook 60% van de Vlaamse steden en gemeenten, en 80% van de burgers zijn voorstander.

Coca-Cola steunde statiegeld

Met de beslissing vervoegt Schotland de rangen van reeds 40 landen die met statiegeld het zwerfafval aanpakken en hun recyclingsector boosten. In Noorwegen en Duitsland deed statiegeld de recycling stijgen tot meer dan 95 procent.

Opmerkelijk is dat de Schotse regering de principebeslissing nam in september 2017, vrij snel nadat drankenmultinational Coca-Cola in februari 2017 verklaarde dat het in Schotland zijn verzet tegen statiegeld opgaf. Dat statiegeld voor de kleinhandel positief kan zijn, was ook de conclusie van een Schotse retailfederatie.

Milieuorganisatie The Association for the Protection of Rural Scotland (APRS) speelde een belangrijke rol. Ze nam het initiatief voor de oprichting van Have you got the bottle?, een alliantie gelijkend op de Statiegeldalliantie die in Nederland en België actief is. Daarmee maakte ze duidelijk dat het draagvlak honderden bedrijven en organisaties voorstander zijn van statiegeld.

Schotland voorloper in de circulaire economie

De Schotse regering doet een slimme zet met het invoeren van statiegeld. Ze positioneert Schotland als een voorloper op het vlak van klimaat en circulaire economie. Properder straten en natuurgebieden zullen haar populariteit versterken. Ze zet Schotland ook als toeristische bestemming in de kijker. En ze creëert kansen voor Schotse bedrijven om de knowhow rond statiegeld te ontwikkelen.

De Europese single-use plastics richtlijn zorgt ervoor dat alle EU-landen binnen hoogstens tien jaar statiegeld invoeren. De Schotse bedrijven zullen op dat moment een comparatief voordeel hebben in die markt van een half miljard consumenten, analyseert milieuorganisatie Recycling Netwerk.