Dat er zeer waarschijnlijk ook op drankblikjes statiegeld gaat komen, is het logische gevolg van de laatste monitoringsrapportage van Rijkswaterstaat. Die toont dat er in de eerste helft van dit jaar 19 procent méér blikjes in de natuur lagen dan in de referentieperiode 2016/2017.

“Het is een utopie dat de betrokken bedrijven deze stijgende tendens nog zouden kunnen ombuigen in de door de regering gevraagde daling van 70 tot 90 procent. We vragen dan ook dat het kabinet zijn beslissingsmoment vervroegt, zodat het nog voor het einde van deze regeerperiode de definitieve beslissing over statiegeld op blik kan nemen”, zegt directeur Rob Buurman van Recycling Netwerk.

Precedent

Er is immers een precedent om het beslismoment te vervroegen. Toen in de herfst van 2019 namelijk bleek dat het aantal plastic flesjes in het milieu niet daalde zoals afgesproken, maar steeg, vervroegde staatssecretaris Stientje van Veldhoven het beslismoment over de invoering van statiegeld op plastic flesjes naar voorjaar 2020. In april 2020 besliste de regering dan ook om het statiegeld op plastic flesjes in te voeren, met ingang van 1 juli 2021. Een belangrijk deel van het bedrijfsleven wil nu ook snel duidelijkheid over de blikjes hebben om zekerheid te hebben voor de nodige investeringen.

De politieke wil om statiegeld op blikjes in te voeren, is de afgelopen jaren ook sterk toegenomen. Met deze conceptwetgeving geeft de staatssecretaris gehoor aan de twee moties, van de leden Paternotte c.s en Dik-Faber c.s., over statiegeld op blik die in oktober 2019 werden aangenomen door de Tweede Kamer.

Aanbevelingen

We plaatsen nog wel drie kanttekeningen bij de tekst van het conceptbesluit. Allereerst adviseren we de regering om ook meteen de knijpverpakkingen meteen mee te nemen in het besluit want die komen zeer vaak in het zwerfafval terecht.

Ten tweede: de staatssecretaris spreekt zowel in haar brief als het conceptbesluit van een prestatieverplichting van 90% recycling van blikjes voor het bedrijfsleven om statiegeld op blikjes te voorkomen. In haar eerdere kamerbrief met het Besluit tot invoering van statiegeld op kleine plastic flessen en uitvoering moties blikjes van 24 april 2020 sprak ze echter van een prestatieverplichting van 90% gescheiden inzameling, wat sterker is.

Tot slot is het de vraag of de 90% gescheiden inzameldoelstelling die wettelijk wordt vastgelegd in het conceptbesluit wordt behaald met een statiegeldbedrag van € 0,15 per blikje. Onderzoek van CE Delft wijst uit dat bij een statiegeldbedrag van € 0,15 per blikje een retourpercentage van ongeveer 88% wordt verwacht. We adviseren de regering daarom om een minimumbedrag te bepalen dat het 90% doel garandeert.

Besluit voor statiegeld op plastic flesjes nu al een succes

De kabinetsbeslissing van eind april om statiegeld op kleine plastic flesjes in te voeren met ingang van juli 2021, is trouwens nu al een succes gebleken. Minder dan vijf maanden later verklaarde Coca-Cola Nederland al dat hun flessen binnenkort volledig uit gerecycled plastics zullen bestaan. Nederland is na Noorwegen wereldwijd het tweede land waar de multinationale drankenproducent deze stap zet. Coca-Cola verwees bij de motivering voor deze stap expliciet naar het statiegeldbesluit van het Kabinet Rutte III. De verduurzaming trok de aandacht van onder meer Forbes en de Financial Times.

Ook het bedrijfsleven vraagt om statiegeld op blik

Ook een snelle invoering van statiegeld op blikjes is een goede stap richting duurzaamheid omdat zo meer blikjes kunnen worden gerecycled. Recycling Aluminium Verpakkingen Nederland liet trouwens al weten dat ze vragende partij is om het statiegeld op blikjes al eerder dan 2022 te laten ingaan. En ook waterproducent Spadel Nederland riep op om statiegeld ook voor blikjes te beslissen.

In de Nota van toelichting bij het ontwerpbesluit lezen we overigens dat de inkomsten hoger zijn dan de kosten voor het bedrijfsleven, bij het invoeren van statiegeld op blikjes. Zelfs voor de betrokken bedrijven is er geen enkele reden om nog langer te wachten. En de zwerfafval opruimkosten voor gemeenten kunnen sterk dalen, met maximaal 50 miljoen euro. Daar komt nog 1,5 tot 6 miljoen euro besparing op het legen van afvalbakken bij. De regering verwacht ook een CO2-emissiereductie van 23 Kton dankzij statiegeld op blikjes.

“Hoe sneller het er komt, hoe beter. We roepen de regering en de Tweede Kamer op om nog deze regeerperiode definitief te beslissen statiegeld op blikjes in te voeren. Aan het Nederlandse bedrijfsleven vragen we om de politiek hierin te steunen”, besluit milieuorganisatie Recycling Netwerk.