EenVandaag, maandag 26 februari 2018.

Dat blijkt uit een studie van een Masterstudent Economie van Wageningen Universiteit in opdracht van milieuorganisatie Recycling Netwerk Benelux, die de financiële impact van zwerfafval op de veehouderij voor het eerst in kaart poogt te brengen.

Bij het maaien belanden er soms stukjes van weggegooide blikjes of ander zwerfafval in het veevoeder. Die stukjes veroorzaken letsels in de magen van runderen. Veeartsen kennen dit letsel als “scherp-in”. Dat kan leiden tot verminderde melkproductie, ziekte en soms tot sterfte van het dier.

De aantallen

250 veehouders uit Nederland antwoordden op de enquête over hun ervaringen met “scherp-in” in de voorbije vijf jaar. De enquête werd daarmee beantwoord door 0,95 procent van de totale beroepsgroep van Nederlandse veehouders.

In de antwoorden op de online survey zeiden 151 van de 250 Nederlandse respondenten-veehouders, dus 60,4 procent, in de voorbije vijf jaar minstens één dier met scherp-in gehad te hebben. Zij schatten dat zwerfafval in 73 procent van de gevallen de oorzaak van het letsel is. Bij de 250 veehouders gaat het naar verwachting om 520 dieren die de afgelopen vijf jaar scherp-in letsel opliepen als gevolg van zwerfafval, op hun gerapporteerde veestapel van 40.577 dieren. Hiervan zouden 184 dieren zijn overleden.

Om de mogelijke bias – waarbij slachtoffers sneller ingaan op een enquête over het probleem – te corrigeren, werd bovendien een referentie-onderzoek gedaan. Mogelijke oververtegenwoordiging in de enquête van benadeelde veehouders werd dan ook met een wegingsfactor gecorrigeerd. Daardoor zijn extrapolaties naar de volledige Nederlandse veehouderijsector mogelijk. Die statistieken moeten met de nodige voorzichtigheid worden gehanteerd, en daarom zijn telkens foutenmarges van de schatting aangegeven.

Gewogen door het referentie-onderzoek en geëxtrapoleerd naar de totale Nederlandse runderpopulatie, geeft dit de volgende schatting: in Nederland lopen jaarlijks gemiddeld tussen de 11.448 en 13.110 koeien scherp-in letsel op als gevolg van zwerfafval, waarvan er jaarlijks tussen de 3.813 (ondergrens) en 4.244 (bovengrens) runderen overlijden, op een totale landelijke populatie van 4,29 miljoen runderen.

Flinke rekening voor veehouders

De behandeling van zieke koeien, de verminderde melkproductie en het overlijden van koeien jagen de veehouders op kosten. Ze spenderen ook werktijd aan het opruimen van het land, om te pogen te vermijden dat koeien stukjes zwerfafval binnen krijgen. Al met al schat dit onderzoek de totale economische kost voor de volledige Nederlandse veehouderijsector in op 10,8 tot 16,6 miljoen euro jaarlijks. De veehouders zijn zo het slachtoffer van vervuiling waar zij geen grip op hebben.

De Tweede Kamer bespreekt op 15 maart in het Algemeen Overleg de thema’s circulaire economie, de strijd tegen zwerfvuil en de uitbreiding van statiegeld. Voor milieu-organisatie Recycling Netwerk Benelux zijn de cijfers van dit onderzoek een belangrijke bron van informatie voor dat politieke debat. Het leed dat blikjes veroorzaken bij koeien en de economische kost voor de veehouders, komen bovenop de hoge opruimkosten voor zwerfafval waar de Nederlandse gemeenten reeds mee geconfronteerd worden.

De strijd tegen zwerfvuil is dus nog belangrijker dan gedacht. Flesjes en blikjes maken 40 procent uit van het volume zwerfafval. Vooral de scherpe stukjes blik zijn gevaarlijk voor de koeien. De uitbreiding van statiegeld zal het volume van flesjes en blikjes in het zwerfafval met 70 tot 90 procent doen dalen, meldde onderzoeksbureau CE Delft in september.

Zwerfafval veroorzaakt elke dag zieke koeien. Er is dus urgentie. Recycling Netwerk vraagt dan ook dat de Tweede Kamer in maart zonder dralen voor de uitbreiding van statiegeld tot alle plastic flessen en blikjes stemt.

Perscontact:

Tom Zoete
Communicatie Recycling Netwerk
admin@fairresourcefoundation.org