Nederland kan eerlijker en duurzamer. De verkiezingen zijn hét moment om te kiezen voor een economie die klimaatverandering tegengaat en onze grondstoffen slim inzet. Daarom deelt Fair Resource Foundation 7 concrete maatregelen die partijen kunnen opnemen in hun verkiezingsprogramma’s – van het aanpakken van fast fashion tot het verbeteren van statiegeld en het verbieden van plastic sigarettenfilters. Zo bouwen we samen aan een circulaire en rechtvaardige toekomst.
1. Voer heffing op fossiel plastic in
Een stevige heffing op fossiel plastic is nodig om klimaatverandering tegen te gaan en onze economie te versterken. Het gaat bijvoorbeeld om textiel, elektrische apparaten, bouwmaterialen, matrassen en meubilair. De ‘plastic tafel’ stelde hiervoor al een eerste tarief voor van ongeveer 1 euro per 100 gram fossiel plastic. Dat steunen wij.
Daarnaast is een heffing op fossiel plastic in andere productgroepen, zoals verpakkingen, nodig. De opbrengsten van deze heffingen moeten Nederlandse circulaire bedrijven en innovaties ondersteunen.
2. Pak fast fashion aan
Nederland heeft een sterk Beleidsprogramma Textiel 2025-2030 en als tweede land in Europa een UPV voor textiel. Toch is de consumptie volledig uit de hand gelopen: per Nederlander kopen we gemiddeld 50 kledingstukken per jaar, terwijl de meeste productie in Azië plaatsvindt. Het officiële doel is om dit in 2035 te halveren naar 25 stuks per persoon.
Om dat te bereiken is nú actief beleid nodig dat verder gaat dan alleen inzameling en recycling. We pleiten voor sterk preventiebeleid tegen fast fashion, met (import)heffingen en een reclameverbod om consumptie daadwerkelijk terug te dringen.
3. Zet in op levensduurverlenging
Veel producten gaan nu onnodig kort mee: wegwerpverpakkingen, elektrische apparaten die niet te repareren zijn en dure textielreparatie. Dat moet anders. Langer gebruik van producten bespaart geld en versterkt de Nederlandse economie.
Zet daarom in op sterke reparatie via UPV, in ieder geval voor elektrische apparaten en textiel. Stimuleer producenten om reparatie makkelijker en goedkoper te maken, bijvoorbeeld met fiscale incentives zoals btw-verlaging en reparatievouchers.
Voor verpakkingen moet de overheid scherpe keuzes maken. Eenmalige koffiebekers, plantentrays en wijnflessen moeten vervangen worden door herbruikbare verpakkingen. Zie ook missionreuse.com.
4. Verbeter statiegeld
Het wettelijk doel van 90% inname van flessen en blikjes wordt niet gehaald. Consumenten moeten hun blikjes en flesjes ook kunnen inleveren bij plekken zoals bioscopen, cafetaria’s, pretparken en de HEMA.
Om te voorkomen dat plastic flessen en blikjes in openbare afvalbakken verdwijnen, moet het statiegeld omhoog. Ook op plastic flessen met sapjes en eiwitshakes hoort statiegeld. Daarnaast kan een retourpremie van 5 cent bovenop het statiegeld consumenten belonen voor goed inlevergedrag.
Tot slot veroorzaken knijpzakjes veel zwerfafval. Zorg dat hier statiegeld op komt of haal deze verpakkingen van de markt.
5. Verbied de plastic sigarettenfilter
Sigarettenfilters vallen uit elkaar in microplastics en zijn wereldwijd een enorme bron van vervuiling: elke seconde worden honderdduizend peuken weggegooid. Door de giftige stoffen in filters kan één peuk wel 1.000 liter water vervuilen. Bovendien beschermen plastic filters rokers niet. Integendeel: door het filter inhaleren rokers schadelijke stoffen juist dieper.
De oplossing is simpel: verbied de sigarettenfilter. Zie ook www.noplasticfilter.org.
6. Beperk de invloed van bedrijven, geef omwonenden een stem
Omwonenden van fabrieken, wegen en stortplaatsen hebben te maken met vervuiling door giftige staalslakken, PFAS en granuliet. Tegelijkertijd hebben vervuilende bedrijven vaak directe toegang tot politici en beleidsmakers, terwijl burgers pas achteraf mogen aanschuiven bij een betekenisloos participatietraject.
Dat moet anders. Geef omwonenden een echte stem in het milieubeleid, beperk de invloed van vervuilende bedrijven en voer een lobbyregister in.
Zie ook www.weeffouten.nl.
7. Grijp de kans om UPV te verbeteren
UPV (Uitgebreide Producentenverantwoordelijkheid) geeft producenten van verpakkingen, elektrische apparaten, batterijen en textiel verantwoordelijkheid voor inzameling, verwerking en verduurzaming van hun producten. Maar vaak is de milieuwinst beperkt. UPV-organisaties richten zich te veel op kostenefficiëntie en de belangen van hun achterban, en te weinig op echte circulariteit. Grijp daarom het huidige Doorontwikkeltraject UPV aan om UPV inclusiever, transparanter en meer gericht op circulariteit te maken, door de regelgeving aan te passen.
Deze maatregelen helpen Nederland eerlijker en duurzamer te worden. Nieuwsgierig geworden? Neem contact met ons op.
Gerelateerde tags
De Belgische verpakkingsindustrie heeft al €465 miljoen aan zwerfvuilheffing bespaard – op onze kap
De Belgische verpakkingsindustrie maakt veel ophef over de invoering van een nieuwe zwerfvuilheffing van €102 miljoen. Maar daarbij vergeet ze dat haar succesvolle lobbywerk haar nu al maar liefst €465 miljoen heeft opgeleverd. Geld dat de sector bespaarde ten koste van lokale overheden en de samenleving. Fair Resource Foundation maakt de balans op.
‘Falen en opstaan’: de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur ziet dat burgers stelselmatig onvoldoende aan bod komen in het milieubeleid
De Raad voor de Leefomgeving komt met 5 aanbevelingen om overheid, bedrijven en gemeenschappen beter te laten samenwerken aan duurzame oplossingen. Lees hoe het beter kan en meld je aan voor het webinar op donderdag 3 juli.
Waarom is Nederland een belangrijke speler op de wereldwijde markt voor plastic afval?
Ondanks zijn kleine omvang is Nederland een van de grootste exporteurs van plastic afval per hoofd van de bevolking ter wereld. Dankzij de Rotterdamse haven en een sterke handelspositie fungeert Nederland als belangrijk doorvoerland – ook voor zendingen met een schimmige herkomst en bestemming. Een gebrek aan handhaving maakt het systeem kwetsbaar voor illegale export, waarbij afval vaak belandt in landen met zwakke milieuregels. Dit artikel laat zien hoe Nederland onbedoeld bijdraagt aan wereldwijde milieuvervuiling én waarom strengere regels en meer verantwoordelijkheid cruciaal zijn.