De bodem onder veel kunstgrasvelden raakt sterk vervuild. In waarschijnlijk tientallen gevallen zijn inmiddels de normen overschreden van het Besluit Bodemkwaliteit.
De oorzaak is het uitlogen van zink uit de vermalen autobanden die gebruikt worden als instrooirubber. Recycling Netwerk, een coalitie van milieu-organisaties, wil meer aandacht voor de kwaliteit van recycling en noemt deze recycling van autobanden “een typisch voorbeeld van foute recycling”. De milieu-inspectie is gevraagd wat zij er aan gaat doen.
Autobanden bestaan voor 20 tot 30 procent uit allerlei metalen en toeslagstoffen, waaronder ook 1 à 2% zinkoxide. Door het uitlogen van het zink in vermalen autobanden spoelt er op de kunstgrasvelden voortdurend zink naar beneden en raakt de laag onder die velden steeds meer vervuild: een milieuprobleem bovenop de mogelijke gezondheidsproblemen die al eerder werden gesignaleerd.
Voordat de eerste kunstgrasmat wordt vervangen (na 10 tot 15 jaar) kan de bodem onder de kunstgrasmat al zo sterk vervuild zijn dat de normen van het Besluit Bodemkwaliteit zijn overschreden. Wanneer het gaat om een kunstgrasveld met daaronder voldoende drainagezand én lavakorrels duurt het tientallen jaren voordat niet alleen de onderlaag, maar ook de bodem daaronder te zwaar vervuild raakt. Maar zonder onderlaag kan de bodemnorm al na 4 of 6 jaar zijn overschreden; bij een beperkte onderlaag (alleen lavakorrels) berekende men 7 of 10 jaar.
De mate van vervuiling verschilt
De ernst van de vervuiling onder kunstgrasvelden is dus afhankelijk van de gebruikte onderlaag, maar ook van veel andere factoren: Hoe lang ligt er al een kunstgrasmat? Welke vermalen autobanden zijn er gebruikt als instrooirubber (vrachtwagenbanden bevatten twee keer zoveel zink)? Hoeveel instrooirubber is er gebruikt? En hoeveel is er later nog toegevoegd?
Onderzoek ter plaatse is nodig om te kunnen bepalen onder hoeveel van de 2.000 kunstgrasvelden in Nederland er al sprake is van overschrijding van de milieunormen. En onder hoeveel kunstgrasvelden dat binnenkort dreigt te gebeuren. Recycling Netwerk acht de kans groot dat de bodem onder tientallen of zelfs honderden kunstgrasvelden nu al te veel met zink is verontreinigd.
Milieubeweging wil recycling van hoge kwaliteit
Er wordt door Recycling Netwerk al jaren gewezen op de noodzaak niet alleen te kijken naar recyclingpercentages, maar veel meer ook naar de kwaliteit van de recycling. Ook de kunststof-recyclers pleiten daarvoor. Bij de milieubeweging gaat het vooral om de milieuwinst van recycling.
De situatie rond de vermalen autobanden laat volgens hen goed zien wat de risico’s zijn en hoe het niet moet. Robbert van Duin, voorzitter van Recycling Netwerk: “Je krijgt natuurlijk geen circulaire economie door alleen maar te claimen dat er meer gerecycled moet worden en het verder maar aan de markt over te laten. Dan ontspoort de zaak en krijg je dit soort gezondheids- en milieuproblemen in plaats van de milieuwinst die we willen. Dit gedoe met kunstgrasvelden was voorkomen met een overheid die meer stuurt en regelt. Maar we zitten nu met de gebakken peren en hebben daarom de milieu-inspectie gevraagd: “Wat gaan we er aan doen?”
Recycling of verkapte afvalstort ?
De juridische hamvraag is tenslotte of het instrooirubber een aanvaardbaar recyclingproduct is, of dat het eigenlijk nog steeds moet worden gezien als een afvalstof. De milieu-inspectie is gevraagd hierover binnen twee weken een standpunt te bepalen.
Nadere toelichting over zinkvervuiling onder kunstgrasvelden
Brief van Recycling Netwerk aan ILT over bodemvervuiling onder kunstgrasvelden
