Coca-Cola verklaarde op 17 oktober in het parlement van het Verenigd Koninkrijk een statiegeldsysteem te wensen in het volledige Verenigd Koninkrijk, niet enkel in Schotland.

Nick Brown, head of sustainability van Coca-Cola in Europa, deed de aankondiging dinsdagmiddag tijdens de hoorzitting van het Commons Environmental Audit Committee over statiegeld en plastic vervuiling.

Die hoorzitting kwam er nadat de Britse minister van milieu Michael Gove (Conservatives) opriep voor een systeem waarbij mensen geld terugkrijgen als ze een lege drankverpakking terugbrengen. Begin september besliste de Schotse prime minister Nicola Sturgeon (SNP, de sociaaldemocratische onafhankelijkheidspartij) om statiegeld in te voeren in Schotland. Deze vraag is nu dus ook aan de orde in het volledige Koninkrijk.

In de hoorzitting in het Brits parlement deed Nick Brown, head of sustainability van Coca-Cola in Europa, enkele opmerkelijke uitspraken (bron: Commons Environmental Audit Committee, Disposable Packaging: Coffee Cups and Plastic Bottles inquiry):

• Zo was hij het eens dat een statiegeldsysteem leidt tot hogere terugbrenging en een hogere graad van recycling: “we think a well designed deposit return scheme can work in that context with those other policies. We see from other countries you get higher recovery rates and less littering (…) we see, from those other schemes in other countries, that you can get high 80% and low 90% recovery rates on plastic packaging. There is no reason why in the UK we should not be striving for a scheme that achieves those kinds of outcomes.” (p. 25).  

• Nick Brown bevestigt ook dat statiegeldsystemen in andere landen gunstig bijdraagt in de strijd tegen zwerfvuil: “they do make a contribution towards littering, which is something we feel very passionately and very strongly about” (p. 25).  

• Brown pleit er ook voor dat statiegeld wordt ingevoerd in het volledige Verenigd Koninkrijk – en niet enkel in Schotland dus: “We think it is very important to do something on a UK-wide basis” (p. 26).

• Op basis van de recyclage-successen in Duitsland en Scandinavië lijkt de Coca-Cola-topman overtuigd dat statiegeld succesvol kan zijn in het VK: “If we look at a European comparison as to deposit schemes in other countries, they are measured in slightly different ways in different countries, but high 80%, low 90% is a reasonable expectation for where the UK could get to over a period of time” (p. 34).  

• Brown maakt ook interne research van Coca-Cola bekend die bevestigt dat ongeveer 63 procent van de mensen een statiegeldsysteem zouden verwelkomen: “It is very important how you communicate any scheme because our own research says that around 63% of people will welcome a deposit scheme (p. 36).

• Nick Brown benadrukte tenslotte dat een statiegeldsysteem geen taks is maar een soort van kleine borg.

U-turn van Coca-Cola

Dat Coca-Cola haar verzet opgeeft tegen statiegeldsystemen, eerst in Schotland en nu ook in het Verenigd Koninkrijk, is een U-turn van 180 graden voor de Amerikaanse multinational.

Tijdens de hoorzitting in het Britse parlement vroeg de voorzitter aan Nick Brown wat precies de reden was van de ommekeer. In zijn antwoord legt Brown de nadruk op producten die buitenshuis worden geconsumeerd en die daardoor ook veel vaker in het zwerfafval te vinden zijn. Er ontbreekt een effectieve aanpak om deze producten te recyclen en te voorkomen dat ze in het zwerfafval terecht komen.

Brown: “how do we encourage better design for recyclability; how do we encourage better use of recyclable materials; how does industry contribute funds better to local authority collection systems and to on-the-go collection systems? I think all those things can be delivered through a producer responsibility reform. A DRS (statiegeldsysteem, nvdr) could complement that further by specifically targeting the on-the-go elements.”

Tijdens de hoorzitting herinnerde de voorzitter Coca-Cola aan zijn eigen doelstellingen. Tegen 2015 zouden de flessen van Coca-Cola UK voor 25% uit gerecycled of hernieuwbaar materiaal moeten bestaan (en volgens Brown wordt die doelstelling gehaald), maar de nieuwe doelstelling is dat de flessen van alle twintig merken van Coca-Cola voor 50% uit rPET bestaan. Zonder een vorm van statiegeld is het onwaarschijnlijk dat deze doelstelling wordt gehaald.

Die doelstelling ligt hoger dan de doelstelling van Coca-Cola België, die tegen 2020 streeft naar een gecombineerd aandeel van 40% rPET én hernieuwbaar materiaal.

Coca-Cola Nederland heeft nog geen doelstelling geformuleerd voor 2020, maar het stelt in een besloten bijeenkomst op 8 november 2017 zijn nieuwe duurzaamheidsplannen voor.

Overigens is in het verduurzamingsplan voor de volledige Nederlandse Water, Sappen en Frisdrankenbranche afgesproken dat de grote PET-flessen in 2018 voor gemiddeld 37% uit rPET bestaan en de kleine flessen voor gemiddeld 32%. Dit is geformuleerd als het ‘hoogst haalbare doel’. Met statiegeld op alle plastic drankflessen zijn echter percentages van 70 tot 80% haalbaar.

In Nederland levert het statiegeldsysteem op grote flessen goede kwaliteit materiaal op, maar bij de inzameling van de kleine flessen via het Nederlandse afvalsysteem Plastic Heroes zijn de verliezen vrij hoog. Bovendien is dat materiaal niet geschikt om in contact te komen met voedselproducten.

Ook in België ligt het volume van ingezamelde flessen via het Fost Plus-systeem lager dan bij een statiegeldsysteem het geval zou zijn en ook dat materiaal mag niet in contact komen met voedsel. Dat heeft te maken met de vereiste dat niet meer dan 5% van rPET uit non-food mag komen. Bij rPET uit een statiegeldsysteem is dat gegarandeerd.

Het verhogen van het aandeel rPET is voor producenten een belangrijke manier om de voetafdruk van hun verpakkingen te verminderen. Door virgin PET te vervangen door rPET kan de totale CO2-afdruk van de verpakking sterk verminderen. Volgens de Ecoinvent dataset (v3.4  voor  IPCC 2013 GWP 100a), is de afdruk van rPET slechts 0,472 CO2 eq/kg. De afdruk van virgin PET is vijf keer zo groot: 2,92 CO2 eq/kg.

Rob Buurman

Directeur Recycling Netwerk