43 koeien dood door zwerfafval, kopte Het Nieuwsblad deze maand. Wat is er aan de hand? Nauwelijks drie maanden na de oprichting van het Meldpunt scherp-ins bij runderen hebben de Vlaamse veehouders reeds tientallen dode koeien gemeld. De bevoegde Vlaamse ambtenaar zegt dat “het werkelijke aantal ­dode dieren (nog) hoger ligt”.

Bij het maaien worden de blikjes mee versnipperd in de maaimachine. Zo komen ze in het veevoer terecht. De stukjes blik veroorzaken wondjes in de koeienmagen, die tot ontstekingen, ziekte en de dood kunnen leiden.

 

Meldpunt scherp-in bij runderen

Het meldpunt werd opgericht door Vlaams Minister van Omgeving, Natuur en Landbouw Joke Schauvliege (CD&V). De minister nam de beslissing onder druk van de media-aandacht voor het rapport over drankblikjes en koeiensterfte, dat wij publiceerden in februari 2018. Er kwamen ook parlementaire vragen. 

 

Als blikken konden doden

Dat rapport, “Als blikken konden doden”, concludeerde dat in Nederland naar schatting jaarlijks gemiddeld tussen de 11.448 en 13.110 koeien scherp-in letsel oplopen als gevolg van zwerfafval, waarvan er jaarlijks tussen de 3.813 (ondergrens) en 4.244 (bovengrens) runderen overlijden, op een totale landelijke populatie van 4,29 miljoen runderen.

In Vlaanderen worden jaarlijks 5.152 tot 6.227 koeien ziek door zwerfafval, op een totale landelijke populatie van 1,3 miljoen runderen. Met de nodige statistische voorzichtigheid kan geschat worden dat daarvan in Vlaanderen jaarlijks tussen de 2.051 (ondergrens) en 2.474 (bovengrens) runderen overlijden.

De resultaten van het rapport kregen veel aandacht in het journaal van EenVandaag, VTM Nieuws en Nieuwe Oogst, in de kranten AD, Het Laatste Nieuws, Het Nieuwsblad, De Morgen, De Standaard, Gazet van Antwerpen en tientallen lokale media.

Bron: EenVandaag

 

Getuigenissen van veehouders en veeartsen

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Steeds meer veehouders kwamen naar buiten met hun verhaal. Landbouwers Paul Lassuyt en Marc Bonnaerens zagen enkele melkkoeien creperen door restanten van blikjes. Ze pleiten daarom vurig voor de invoering van statiegeld. Onder anderen ook een boer uit Gelderland trok aan de alarmbel. Hij verloor reeds 10 koeien door stukjes aluminium blikjes in het veevoeder. “Statiegeld is dringend nodig”, zei hij aan Omroep Gelderland.

„Twee koeien op de de boerderij van mijn broer stierven vorig jaar na het eten van snippers van blikjes”, vertelt Tjalling de Wit uit Ruinen, raadslid voor het CDA in De Wolden in het Dagblad van het Noorden. „Die blikjes slingeren rond en worden door maaimachines in kleine stukjes gehakt. Een koe merkt niet eens dat hij ze eet, zo klein. Maar ze zorgen er wel voor dat de magen van zo’n koe open worden gescheurd.” Een pijnlijke dood is het gevolg. De Wit is dan ook fervent voorstander van de invoering van statiegeld op blikjes en flesjes.

 

Ook de Facebookpost van veehouder Jacco Draaijer over zijn gestorven koe ging viraal. ,,Ze lag te creperen van de pijn. Het was net of ging een groot mes te keer in haar magen en darmen. De ontlasting was dun en pikzwart, wat duidt op veel bloed. Ik heb de dierenarts er nog bij gehaald, maar er viel niets meer aan te doen. Binnen een paar uur was ze overleden.”, vertelde hij in de Leeuwarder Courant.

,,De problemen groeien”, vertelt Malda, veearts bij Dierenkliniek Deventer aan het Algemeen Dagblad. ,,De afgelopen vier jaar is het aantal dieren met problemen door plastic of blik gestegen. Het gaat nu om één op de tien koeien.”

De enige oplossing die de veehouders zelf zien is statiegeld. In landen met statiegeld zoals Duitsland vind je immers heel weinig drankblikjes op de velden. Het statiegeld op bierflesjes zorgt ervoor dat je ze heel weinig op straat ziet. De blikjes zonder statiegeld daarentegen zijn alomtegenwoordig in het zwerfvuil.

 

Boerenorganisaties in actie

De grootste boerenvakbond van Nederland, LTO, was geschokt door het onderzoek en sloot zich meteen aan bij de Statiegeldalliantie die de snellere invoering van statiegeld op plastic flessen en drankblikjes vraagt aan de Nederlandse en Belgische regeringen.

Ook de Vlaamse boerenorganisatie Algemeen Boerensyndicaat (ABS) sloot zich aan bij de Statiegeldalliantie en lanceerde een affichecampagne: “Politici, stop met doen alsof uw neus bloedt”. Het Algemeen Boerensyndicaat ABS was dan ook teleurgesteld dat de Vlaamse regering in haar ‘Zomerakkoord’ nog geen statiegeldregeling besliste.

De grootste boerenorganisatie van België, de Boerenbond, pleit eveneens voor de invoering van statiegeld op drankblikjes. Ook de KVLV, Vrouwen met vaart, is aangesloten bij de Statiegeldalliantie, onder meer uit bezorgdheid over de effecten van blikjes op koeien.

Het verbond tussen milieuorganisaties, gemeenten en boerenorganisaties voert de druk voor de uitbreiding van statiegeld sterk op, schreef Trouw. Recycling Netwerk en Greenpeace Nederland deden een gezamenlijke oproep naar de regering Rutte III: “En vergeet ook al die blikjes niet”.

 

Tweede Kamer in actie?

Op 10 maart 2018 gaf de Nederlandse regering het bedrijfsleven twee jaar de tijd om beter te gaan recyclen en het aantal flesjes in het zwerfafval met 70-90% te verminderen. Lukt dat niet, dan komt er vanaf 2021 statiegeld op plastic flesjes. Deze beslissing zal de koeiensterfte niet stoppen. Staatssecretaris Stientje Van Veldhoven (D66) zei immers niks over hoe de de blikjes in het zwerfvuil worden aangepakt.

In april 2018 nam de Tweede Kamer een motie aan die de regering verzoekt met het bedrijfsleven en de gemeenten afspraken te maken over een actieplan en reductiepercentage voor blikjes in 2020, met als doel het aantal blikjes in het zwerfafval te verminderen.

Anno september 2018 is er echter nog geen actieplan opgesteld of reductiedoelstelling voor blikjes geformuleerd. Ook zijn er nog geen afspraken over de te nemen sancties en/of maatregelen indien het aandeel blikjes in het zwerfvuil niet significant gaat dalen.

Een motie van Tweede Kamerleden Suzanne Kröger (GroenLinks) en Chris Stoffer (SGP), ingediend tijdens het VAO Circulaire Economie van 7 september 2018, vraagt aan de regering om ook voor blikjes, net als voor plastic flesjes, het statiegeld als beleidsmaatregel in ogenschouw te houden indien het actieplan van het bedrijfsleven onvoldoende effectief is om blikjes in het zwerfafval aan te pakken.

De motie wordt besproken in de Tweede Kamer op dinsdag 2 oktober.