Na de beslissing over plastic flesjes, is het nu de tijd voor statiegeld op blikjes. We roepen de bedrijven daarom op om te stoppen met meestribbelen, en voor statiegeld op blikjes te gaan.

Help ons door het filmpje op je sociale media te delen!

Achtergrond: Drie decennia lobbyen tegen statiegeld

“Gulden statiegeld op plastic flessen” kopte de Telegraaf van 17 mei 1991. Op vrijdag 24 april 2020 is eindelijk de beslissing genomen waardoor het statiegeld op alle plastic flessen realiteit wordt in 2021. Tussen de eerste belofte en de uitvoering van de wet ligt dertig jaar.

Meestribbelen

Hoe kan het dat dit drie decennia lang aansleepte? De oud-minister van milieu Jan Pronk (PvdA) gaf in de Haagse Lobby de verklaring door de truc van het betrokken bedrijfsleven bloot te leggen. In 2002 beloofde het bedrijfsleven hem om flesjes en de blikjes in het milieu tegen 2005 met 80 procent te verminderen. Lukte dat niet, dan zou er statiegeld komen.

De doelstellingen werden niet behaald, maar er kwam toch geen statiegeld. Oftewel: van uitstel kwam afstel. Het was, en is, de standaard-tactiek van het bedrijfsleven: presenteer een alternatief plan, beloof beterschap en ga akkoord met scherpe doelstellingen. Op die manier vertragen ze de zaak totdat er een nieuw kabinet komt met een nieuwe minister waarop ze meer invloed kunnen uitoefenen.

De doelstellingen haalden de bedrijven dan niet, maar ze werden er niet op afgerekend. Met dergelijke lobby-acties slaagden ze erin wettelijke beslissingen decennia uit te stellen. Doen alsof je meewerkt, maar eigenlijk tegenstribbelen en inzetten op afstel: het bedrijfsleven gaf hun tactiek de naam ‘meestribbelen’

Het bedrijfsleven stribbelde mee tegen statiegeld op plastic flesjes

Dit probeerde het bedrijfsleven bij de huidige regering opnieuw toen statiegeld voor plastic flesjes weer op tafel lag. In 2018 sprak staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat Stientje van Veldhoven (D66) af met de bedrijven en de Tweede Kamer dat statiegeld op flesjes ingevoerd zou worden in 2021 als de bedrijven er niet in slaagden de flesjes in het zwerfafval met minstens 70 procent terug te dringen. Rijkswaterstaat begon de aantallen flessen en blikjes in het zwerfafval systematisch te monitoren.

Toen uit de halfjaarlijkse monitoringsrapportages bleek dat de aantallen flesjes in de natuur niet af maar juist toe waren genomen – met maar liefst 7% – hield staatssecretaris Van Veldhoven de bedrijven aan hun afspraak: per 1 juli 2021 komt er statiegeld op kleine plastic flesjes.

De bedrijven zetten het meestribbelen voort tegen statiegeld op blikjes

In april dit jaar werd eindelijk beslist dat er volgende zomer statiegeld zit op de kleine plastic flesjes. Maar de drankblikjes zitten nog niet in de regeling. En dat terwijl je die blikjes 2,5 keer zoveel aantreft in in het zwerfafval. In elk land van de 40 landen met statiegeld zitten de blikjes ook in het systeem – behalve in Nederland. Dit komt omdat (enkele) bedrijven nog steeds vasthouden aan de meestribbel tactiek.

Ze hebben zo een vergelijkbaar traject afgedwongen voor de blikjes als eerder voor de flesjes. Daarbij zeggen ze zelf zonder statiegeld te proberen om 90% van de blikjes gescheiden inzamelen en de blikjes in het zwerfafval met minstens 70% terug te dringen.

Dit is hen verre van gelukt met de plastic flesjes. Het aantal flesjes in zwerfafval steeg zelfs. Er is dus geen enkele reden om aan te nemen dat het ze wel gaat lukken met de blikjes. Met dit afgedwongen uitstel tekent het bedrijfsleven daarmee voor 1,5 jaar langer onnodige milieuvervuiling door blikjes. En zet ze mogelijk in op nieuwe afspraken met een nieuw kabinet.

Statiegeld is het enige middel waar de doelstelling van 90% gescheiden inzameling en 70% minder blikjes in het zwerfafval mee behaald kan worden. Bovendien drijven de enkele partijen die het nu nog meestribbelen de kosten voor het bedrijfsleven onnodig op. Zij moeten straks meer betalen voor het toevoegen van blikjes dan wanneer zij daar nu al rekening mee houdt. Dit laatste argument werd ook aangehaald door Recycling Aluminium Verpakkingen Nederland (RAVN) toen zij zich vorige week uitsprak voor een snelle invoering statiegeld op blikjes.

Daarom roepen wij alle betrokken bedrijven met deze video op: stop met meestribbelen en ga voor statiegeld op blikjes.