De plantentrays, zwarte bakjes van polystyreen waar enkele planten in passen, zijn single-use: wegwerpproducten die na 1 keer gebruik weggeworpen worden. Dit terwijl er al jarenlang een goedkoop alternatief bestaat dat herbruikbaar is. De single-use plantentrays kosten de Nederlandse plantentelers ook nog eens overmatig veel geld.

Elke dag verhandelen de Nederlandse bloemen- en plantenveilingen zo’n 12,6 miljard planten en bloemen. Dat is het aandeel van Royal FloraHolland, veruit de grootste aandeelhouder van de Nederlandse bloemenveilingen.

De bloemen worden verhandeld in herbruikbare emmers. De planten daarentegen worden verhandeld in voornamelijk single use plantentrays.

Naar schatting worden er in Nederland een half miljoen wegwerp-plantentrays gebruikt per dag, 180 miljoen per jaar. Dat leidt tot een afvalberg van 23.000 ton polystyreen-plastic, elk jaar opnieuw.

Dat polystyreen (PS) is heel moeilijk recyclebaar omdat de trays zonder statiegeld worden verspreid over duizenden winkels in vijftien landen. Na de verkoop van de planten blijven die winkels “zitten” met die trays die niet hergebruikt kunnen worden. Hoogstwaarschijnlijk komt dit polystyreen dus in het restafval terecht en wordt het gestort of verbrand in verbrandingsovens verspreid in heel Europa.

Opmerkelijk is dat dat er op de emmers waarin bloemen worden verhandeld wel statiegeld zit, waardoor die wel terugkeren naar de veiling.

 

Het verdienmodel met plantentrays

De Nederlandse bloemenveilingen eisen dat de telers de planten aanleveren in plantentrays met het label “Normpack”. Die trays kunnen de telers enkel kopen bij een beperkt groepje van 6 plastic fabrikanten die een “licentie” hebben gekocht bij de Nederlandse bloemenveilingen, de facto is dat Royal FloraHolland. Modiform, eén van de zes producenten van single use plantentrays, heeft een marktaandeel van ongeveer 70 procent.

De bedrijven met licentie vragen aan de telers ongeveer 25 eurocent per plantentray. Elk jaar worden naar schatting voor 180 miljoen plantentrays aan wegwerp plantentrays gekocht in Nederland. Het gaat dus om een miljoenenbusiness.

Opmerkelijk is dat de veilingen in België (bvb. de veiling in Wetteren) of Duitsland (bvb. de veiling in Düsseldorf) géén systeem met keurmerken of licenties hanteren. De Belgische en Duitse veilingen geven enkel specificaties op waar de trays aan moeten voldoen. Het Nederlandse systeem is dus eerder een uitzondering. Een veiling kan perfect specificaties voor verpakkingen hanteren zonder dat er een verdienmodel met een licentie aan vast hangt.

Lees ook Follow the Money: Bloemenveiling verdient miljoenen aan plastic afvalberg, 3 nov 2018

Wegwerp versus herbruikbaar

De trays zijn single-use: ze kunnen slechts eenmaal gebruikt worden. Nochtans bestaan er al sinds de jaren negentig herbruikbare trays, onder de naam Floratino. Voormalig staatssecretaris Sharon Dijksma kreeg er vragen over in de Tweede Kamer en vroeg een studie.

In een document van de Plastic Soup Foundation staat dat jaarlijks 1700 ton Normpack plantentrays via de veilingen naar recycler Morssinkhof gaat. Maar dat zou slechts 7,3% van het totale volume zijn.

De bloemenveilingen hebben zelf een rapport gemaakt over de milieu-impact van single-use versus herbruikbaar. In 2017 publiceerde FloraHolland een samenvatting van een studie naar de wegwerp-plantentrays en herbruikbare plantentrays op deze website. Maar ze maken het volledige rapport niet openbaar. De politieke wereld verwachtte dit nochtans. Sharon Dijksma heeft in de Tweede Kamer gezegd dat ze van de sector dat rapport zou krijgen.

Uit de samenvatting van de studie blijkt dat herbruikbare trays tenminste 3x milieuvriendelijker zijn dan wegwerptrays. Maar uit eerdere analyses door CML en TNO blijkt het verschil groter te zijn.

 

Plastic afvalberg

Wij stellen ons de vraag waarom de bloemenveilingen al decennia lang vasthouden aan de dure wegwerpverpakkingen, terwijl er een goedkoop herbruikbaar alternatief bestaat. Waarom houdt de sector vast aan de gekke financieringsconstructie waarbij wegwerp ingebakken zit in het verdienmodel? Het is een niet-transparant verdienmodel waarvan de telers niet precies weten hoe het zit. In deze tijden van plastic soep en een steeds groeiende afvalberg is het dringend dat ook deze sector overschakelt op herbruikbare verpakkingen en trays. Zodat de plastic afvalberg kan verkleind worden.

De bloemen- en plantensector is deel van de Nederlandse trots. Het is dan ook belangrijk dat deze sector een voorbeeldige rol speelt in de verduurzaming van onze economie. Het omschakelen van wegwerp plastic trays naar herbruikbare modellen is een noodzakelijke stap om de plastic afvalberg van Nederlands bloemenveilingen tot aanvaardbare proporties te brengen.

 

Lees ook:

• NieuweOogst: ‘FloraHolland verdient miljoenen aan plantentray‘, 5 november 2018