* Afbeelding ter illustratie
Wat als één van de grootste fossiele plasticfabrieken van Europa gebouwd wordt – midden in een klimaatcrisis? Wat als dat gebeurt naast een beschermd natuurgebied, met overheidsgeld, en met vervuiling die zich uitstrekt tot ver over de landsgrenzen? Precies dat is wat er nu speelt met Ineos ‘Project One’ in de Antwerpse haven. Een project dat fossiel ethaangas uit de Verenigde Staten zal omzetten in ethyleen voor nieuw plastic. Terwijl we weten dat we juist dringend het gebruik van fossiele brandstoffen en plasticproductie moeten afbouwen.
Fair Resource Foundation verzet zich, samen met dertien andere organisaties, tegen de bouw van deze overbodige fabriek. Project One volgt een fossiel verdienmodel dat haaks staat op een leefbare toekomst. Dit project zal tonnen CO₂ uitstoten en de al overvolle plasticmarkt overspoelen met nog meer fossiel plastic.
Daar komt bij dat de Vlaamse overheid dit project actief ondersteunt met waarborgen, steun, een speciale taskforce en versnelde vergunningstrajecten, terwijl rechtbanken herhaaldelijk hebben geoordeeld dat Ineos de milieu-impact onvoldoende in beeld bracht. Toch blijft de overheid nieuwe vergunningen afgeven. De Vlaamse overheid stelt zich zeer dienstbaar op om miljardair en eigenaar van INEOS Jim Ratcliffe nog rijker te maken.
De start van Project One
Op 19 januari 2019 kondigde Ineos aan een nieuwe ethaankraker en propyleeninstallatie te willen bouwen in de Antwerpse haven, vlak naast een beschermd natuurgebied. De fabrieken zouden fossiel gas uit de Verenigde Staten verwerken tot ethyleen en propyleen: bouwstenen voor plastic. Al snel werd duidelijk dat dit een van de grootste fossiele investeringen van Europa zou worden.
Samen met dertien andere organisaties startten we juridische procedures om de bouw tegen te houden. Kort na een eerste overwinning om de ontbossing te voorkomen, besloot Ineos begin 2021 het project te “halveren” door de propyleeninstallatie voorlopig op te schorten. Niet lang daarna liet Ineos de gehele vergunning vallen. Was de strijd daarmee gestreden?
Jarenlange juridische strijd
Helaas, later in 2021 vroeg Ineos een nieuwe vergunning aan. Een vergunning die de gehele milieu-impact moest beslaan. De onkritische Vlaamse overheid gaf al snel groen licht eind 2021. Onder leiding van ClientEarth vochten wij dit gezamenlijk met succes aan.
Inmiddels hadden de provincies Noord-Brabant en Zeeland zich in een aparte zaak ook tegen Ineos gevoegd. De impact van de stikstofuitstoot op de Nederlandse natuur was niet voldoende meegenomen. In 2022 werd het bezwaar tegen de vergunning behandeld en in 2023 volgde de historische uitspraak: de vergunning werd vernietigd.
In 2024 vroeg Ineos opnieuw een vergunning aan, zonder wezenlijke verschillen. Toch ging de Vlaamse overheid akkoord. Tot ze die goedkeuring introk, en direct een nieuwe vergunning verstrekte op basis van het nieuwe stikstofkader. Ineos voelde zich nog onzeker over het voldoen aan het nieuwe stikstofkader en vroeg nogmaals een vergunning aan. Deze werd toegekend, waarna de Nederlandse provincies het verzet staken. Maar dat geldt niet voor onze coalitie.
De rol van de Vlaamse overheid
De aankondiging van Ineos kwam begin 2019 niet uit de lucht vallen. De Vlaamse overheid deed in het najaar van 2018 al toezeggingen om het project naar Antwerpen te halen. In concurrentie met onder andere de Rotterdamse haven, zegde de Vlaamse overheid toe garant te kunnen staan voor een gedeelte van de investeringssom. Via Gigarant, een speciaal instrument van de overheid voor garantstellingen, staat de overheid, oftewel de Vlaamse belastingbetaler, tot 500 miljoen euro garant.
Daarnaast steunt zij Ineos met subsidies, of zoals zij het zelf graag noemt: strategische ecologische steun en strategische transformatiesteun. De rekening? 5 miljoen euro. En dat niet alleen: na de vernietigende uitspraak in 2023 werd alles op alles gezet om Ineos ervan te overtuigen dat ze konden blijven doorgaan: na een persoonlijke videocall kregen ze intensieve begeleiding van het Departement Omgeving aangeboden en datzelfde departement heeft een taskforce ingeschakeld.
Project One: een investering in vervuiling, niet in de toekomst
In een tijd waarin elke ton CO₂ telt, kiest de Vlaamse overheid er bewust voor om de bouw van een van de grootste plasticfabrieken van Europa mogelijk te maken. Ineos’ ‘Project One’ zal het milieu verder aantasten en de wereld overspoelen met nieuw plastic — precies wat we níet nodig hebben om de klimaatcrisis en de plastic soup tegen te gaan. Meer fossiele productie betekent dat recycling moeilijker kan concurreren en dat meer plastics in de verbrandingsoven eindigen.
Terwijl zoveel burgers en bedrijven hun steentje bijdragen aan emissiereductie, pompt de Vlaamse overheid publiek geld en politieke steun in een fossiel project dat haaks staat op klimaatdoelstellingen en ecologische bescherming. Rechters oordeelden meermaals dat Ineos de milieu-impact onvoldoende aantoont. Toch worden vergunningen versneld verleend en blijft het project vooruit geduwd.
Wij zeggen: genoeg is genoeg. Project One hoort thuis in het verleden. Overheden moeten kiezen voor toekomstbestendige oplossingen, niet voor vervuilende industrieën die de klimaatcrisis aanjagen.
Wij blijven Project One juridisch én publiekelijk bestrijden — samen met burgers, partners en overheden die wél kiezen voor een leefbare toekomst.
Gerelateerde tags
Word een Zero Waste City en maak impact!
Fair Resource Foundation begeleidt steden en gemeenten in België en Nederland dankzij het Europees gecertificeerde programma en label “Zero Waste Cities Certification” naar een toekomst met minder afval.
Tweede Reusable Packaging Fair groot succes
Ontdek de hoogtepunten van de Reusable Packaging Fair 2024 in ‘s-Hertogenbosch, waar overheid, bedrijven en experts samenkwamen om de transitie naar hergebruik te versnellen. Met 480 bezoekers, 55 sprekers en 25 stands stond herbruikbare verpakkingen centraal in de weg naar een circulaire economie.
Reusable Packaging Fair 2024
Na het succes van de eerste Reusable Packaging Fair, nodigen we je graag uit voor de volgende editie op dinsdag 19 november 2024 in congrescentrum 1931 in ‘s-Hertogenbosch. De Reusable Packaging Fair wordt onder andere georganiseerd door Mission Reuse, een samenwerkingsproject tussen Natuur & Milieu, Enviu en Fair Resource Foundation.