De economische schade voor de Vlaamse veehouderijsector loopt in de miljoenen.

Dat blijkt uit een studie van een Masterstudent Economie van Wageningen Universiteit in opdracht van milieuorganisatie Recycling Netwerk Benelux, die de financiële impact van zwerfafval op de veehouderij voor het eerst in kaart poogt te brengen.

Bij het maaien belanden er soms stukjes van weggegooide blikjes of ander zwerfvuil in het veevoeder. Die stukjes veroorzaken letsels in de magen van runderen. Veeartsen kennen dit letsel als “scherp-in”. Dat kan leiden tot verminderde melkproductie, ziekte en soms tot sterfte van het dier.

De aantallen in Vlaanderen

145 Vlaamse veehouders antwoordden op de enquête over hun ervaringen met “scherp-in” in de voorbije vijf jaar. De enquête werd daarmee beantwoord door 1,48 procent van de totale beroepsgroep van Vlaamse veehouders.

In de antwoorden op de online survey zeiden 68,3 procent van de bevraagde Vlaamse veehouders in de voorbije vijf jaar minstens één ziek dier door scherp-in gehad te hebben.

Zij schatten dat zwerfafval in 79 procent van de gevallen de oorzaak van het letsel is. Bij de bevraagde veehouders gaat het naar schatting om 381 dieren die de afgelopen vijf jaar ziek werden door zwerfafval, op hun gerapporteerde veestapel van 19.655 dieren. Hiervan zouden 165 dieren zijn overleden.

Om de mogelijke bias – waarbij slachtoffers sneller ingaan op een enquête over het probleem – te corrigeren, werd bovendien een referentie-onderzoek gedaan. Mogelijke oververtegenwoordiging in de enquête van benadeelde veehouders werd dan ook met een wegingsfactor gecorrigeerd. Daardoor zijn extrapolaties naar de volledige Vlaamse veehouderijsector mogelijk. Die statistieken moeten met de nodige voorzichtigheid worden gehanteerd, en daarom zijn telkens foutenmarges van de schatting aangegeven.

Gewogen door het referentie-onderzoek en geëxtrapoleerd naar de totale Vlaamse runderpopulatie, geeft dit de volgende schattingen:

In Vlaanderen worden jaarlijks 5.152 tot 6.227 koeien ziek door zwerfafval, op een totale landelijke populatie van 1,3 miljoen runderen.

Met de nodige statistische voorzichtigheid kan geschat worden dat daarvan in Vlaanderen jaarlijks tussen de 2.051 (ondergrens) en 2.474 (bovengrens) runderen overlijden.

Zware factuur voor veehouderijsector

De behandeling van zieke koeien, de verminderde melkproductie en het overlijden van koeien jagen de veehouders op kosten. Ze spenderen ook werktijd aan het opruimen van het land, om te pogen te vermijden dat koeien stukjes zwerfafval binnen krijgen. Dit onderzoek schat de totale economische kost voor de volledige Vlaamse veehouderijsector in op 4,5 tot 6,8 miljoen euro jaarlijks. De veehouders zijn zo het slachtoffer van vervuiling waar zij geen grip op hebben.

Voor milieu-organisatie Recycling Netwerk Benelux zijn de cijfers van dit onderzoek een belangrijke bron van informatie voor het actuele politieke debat over de aanpak van zwerfvuil. Het leed dat blikjes veroorzaken bij koeien, en de economische kost voor de veehouders, komen bovenop de hoge kosten van de strijd tegen zwerfvuil, 155 miljoen per jaar, waar de Vlaamse gemeenten reeds mee geconfronteerd worden.

Flesjes en blikjes maken 40 procent uit van het volume zwerfafval. Vooral de scherpe stukjes blik zijn gevaarlijk voor de koeien. De uitbreiding van statiegeld kan het volume van flesjes en blikjes in het zwerfafval met 70 tot 90 procent doen dalen, berekende het Nederlandse onderzoeksbureau CE Delft in september in een studie in opdracht van de Nederlandse regering.

Zwerfafval veroorzaakt elke dag zieke koeien. Er is dus urgentie. De Vlaamse regering van N-VA, CD&V en Open VLD beloofde om te beslissen over de invoering van statiegeld in 2018. Recycling Netwerk vraagt dan ook dat de Vlaamse regering er vaart achter zet, en op korte termijn de invoering van statiegeld op alle plastic flessen en blikjes beslist.

Perscontact:

Chloé Schwizgebel

Projectmedewerker statiegeld

chloe@fairresourcefoundation.org

+31 643288231