De normen van het Besluit Bodemkwaliteit worden bij maar liefst 9 van de 10 onderzochte sportvelden overschreden. “Dit onderzoek zet alle lichten op rood voor rubbergranulaat op sportvelden”, reageert Recycling Netwerk, dat om een moratorium vraagt.
In de tien gemeenten waar de bermen en de sloten naast de sportvelden zijn onderzocht blijkt overal sprake van een milieuprobleem en in de meeste gevallen zijn de milieunormen overschreden voor zowel de bodem als het water.
Het onderzoek van het RIVM kwam er naar aanleiding van de reportages van onderzoeksprogramma Zembla.
“Dit onderzoek is de officiële bevestiging dat het gebruik van versnipperd autobandenafval op sportvelden onaanvaardbare milieurisico’s veroorzaakt”, zegt voorzitter Robbert van Duin van Recycling Netwerk.
Moratorium
In Nederland zijn er circa 2000 sportvelden met rubbergranulaat. “Nu de schendingen van de normen bewezen zijn, moet de overheid het versnipperen van bandenafval op sportvelden onmiddellijk stoppen: een moratorium invoeren. Parallel daaraan moeten alle sportvelden onderzocht worden. Nu er zo overduidelijk problemen zijn, mag de overheid de ogen niet meer sluiten”, zegt van Duin.
Top van de ijsberg
Het RIVM beveelt aan om maatregelen te treffen om de verspreiding van rubberkorrels naar de bermgrond te voorkomen en om de uitstoot van stoffen via het drainagewater te beperken.
Het RIVM-onderzoek was nog beperkt in reikwijdte: enkel rondom de kunstgrasvelden, niet eronder, en voor een beperkt aantal stoffen. Dat geeft STOWA ook aan.
Staatssecretaris Stientje van Veldhoven gaf de opdracht voor het onderzoek om te bepalen of er meer diepgaand onderzoek nodig is. STOWA stelt vast dat de gevolgen van de emissies van metalen, PAK’s en benzothiazolen zichtbaar zijn in de waterbodem en beveelt daarom aan meer kennis te verkrijgen. “Dit onderzoek toont dus alleen nog maar de top van de ijsberg”, merkt Robbert van Duin op.
Verkapte afvalstort
Door de versnippering van de banden komen de schadelijke stoffen makkelijker in het milieu terecht. Dit is daarmee een schoolvoorbeeld van foute recycling en in feite een verkapte afvalstort, volkomen in tegenspraak met het beleid gericht op circulaire economie.
Recycling Netwerk schreef in november 2016 de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) aan met het verzoek te handhaven. In september 2017 deed de milieuorganisatie aangifte bij het Openbaar Ministerie van grootschalige milieu-overtredingen met autobanden-afval. In oktober heeft het Nederlandse onderzoeksprogramma Zembla Recycling Netwerk-voorzitter Robbert van Duin geïnterviewd over deze aangifte, in de reportage Tot op de bodem. “Er zijn grote fouten gemaakt. De verantwoordelijkheden moeten onderzocht worden. Hoe heeft het ministerie hiermee in kunnen stemmen? Bedrijven, gemeenten en sportverenigingen hebben hier nu een zorgplicht. Wij denken dat dit onderzoek een belangrijk stuk is voor het onderzoek door de Officier van Justitie”, besluit Recycling Netwerk.
Highlights uit het STOWA-rapport:
– “Gezamenlijk over de verschillende bioassays zijn er bij vier van de tien sportaccommodaties biologische effecten vastgesteld” (p. 8)
– “bij het oudste veld (28 jaar oud) waar een volledige sterfte van watervlooien optrad die verklaarbaar is door de hoge zinkconcentraties in het drainagewater. Deze hoge emissies zijn gekoppeld aan de aanwezigheid van rubbergranulaat, op óf in het veld”. (p. 27)
– “Deze effecten zijn veroorzaakt door organische microverontreinigingen en geven aan dat er naast metalen ook verhoogde emissies van andere stoffen, zoals PAK’s en benzothiazolen, uit het rubbergranulaat plaatsvinden, hetgeen door chemische analyses wordt bevestigd. De gevolgen van deze emissies zijn zichtbaar in de waterbodem, waar op zes van de tien locaties sprake lijkt van ophoping van aan rubbergranulaat geassocieerde stoffen”. (hoofdstuk 4.3 van het rapport Verkenning milieueffecten voor het aquatisch ecosysteem).
Highlights uit het RIVM-rapport
– Het gebruik van rubbergranulaat op kunstgrasvelden kan schadelijk zijn voor het milieu in de directe omgeving van de velden. Uit de rubberkorrels kunnen stoffen lekken die terecht komen in de grond om de velden heen (de bermgrond) en in de bagger in sloten. Dat is slecht voor het ecosysteem omdat het de biodiversiteit aantast (p.3).
– In het onderzoek is de kwaliteit van het milieu rondom kunstgrasvelden met rubbergranulaat van autobanden vergeleken met de milieukwaliteit rondom echte grasvelden. Op diverse locaties overschrijden de concentraties zink, kobalt en minerale olie bij kunstgrasvelden de geldende normen voor bodem en waterbodem (Besluit bodemkwaliteit), terwijl dat bij echte grasvelden niet het geval is. Het milieu is vooral gevoelig voor hoge concentraties zink; voor de mens vormt zink geen gezondheidsrisico. (Bron: Publiekssamenvatting
Rapporten
De Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer (STOWA) onderzocht in opdracht van de Waterschappen en publiceerde de resultaten dinsdag op https://www.stowa.nl/sites/default/files/assets/PUBLICATIES/Publicaties%202018/STOWA%202018-37%20Rubbergranulaat%20defversie.pdf
Onderzoek van het RIVM in opdracht van I&W :
https://www.rivm.nl/Documenten_en_publicaties/Wetenschappelijk/Rapporten/2018/Juli/Verkenning_milieueffecten_rubbergranulaat_bij_kunstgrasvelden
Lees ook
Zembla: “RIVM: water en bodem rond kunstgrasvelden vervuild”
Volkskrant: “RIVM: Rubberkorrels schadelijk voor milieu in de directe omgeving van de velden”
Recente artikels van Recycling Netwerk over rubbergranulaat
[catlist search=”rubbergranulaat” date=”yes” orderby=”date”]
