Gezamenlijk persbericht van Recycling Netwerk Benelux, Plastic Soup Surfer, Plastic Soup Foundation, Greenpeace Nederland, Natuur & Milieu en Stichting De Noordzee

Staatssecretaris Stientje van Veldhoven heeft op 3 februari 2021 beslist dat er met ingang van 31 december 2022 ook op blikjes statiegeld zit. Gisteren kwam het bedrijfsleven met een plan om die blikjes niét via de supermarkten in te gaan zamelen. Een heel slecht plan volgens diverse milieuorganisaties. “Alle drankverpakkingen met statiegeld worden via de supermarkt ingezameld, behalve blikjes? Dit is geen serieus voorstel”, reageert Rob Buurman, directeur van Recycling Netwerk Benelux.

Dinsdag 6 juli 2021 kondigden brancheorganisatie van de supermarkten CBL en koepel van de levensmiddelenindustrie FNLI gezamenlijk aan dat zij een uitvraag gaan doen naar een landelijk dekkend “innamesysteem voor blikjes buiten de supermarkt”. Buurman: “Het uitdenken en opzetten van zo’n heel nieuw systeem, bovenop het huidige statiegeldsysteem, is onnodig ingewikkeld, omslachtig en veel duurder dan de blikjes toevoegen aan het bestaande systeem in de supermarkt. Het valt onmogelijk te realiseren binnen de wettelijke deadline. En de consument begrijpt er niks meer van.”

Daarom vraagt Recycling Netwerk Benelux samen met Plastic Soup Surfer, Plastic Soup Foundation, Greenpeace Nederland, Natuur & Milieu en Stichting De Noordzee een krachtige reactie van staatssecretaris en Tweede Kamer zodat supermarkten hun verantwoordelijkheid niet ontlopen.

Zoveelste vertragingsmanoeuvre

Met dit geheel nieuwe systeem zullen de betrokken bedrijven de wettelijke verplichting in de statiegeldwetgeving niet op tijd nakomen. Zo zijn er voor het landelijk inzamelen van blikjes via automaten op openbaar terrein vergunningen nodig in alle Nederlandse gemeenten. Het is onrealistisch om te denken dat die vergunningen op tijd verleend worden.

“Wanneer de supermarkten door hun eigen ingewikkelde procedure in tijdnood komen, gaan ze dit als drogreden gebruiken om opnieuw uitstel van statiegeld op blikjes te vragen. Het gaat hier dan ook om de zoveelste vertragingsmanoeuvre zoals we al zo vaak hebben gezien in het statiegelddossier”, voorspelt Rob Buurman.

Goedwerkende systemen kennen inzameling via supermarkt

De eerste fase van de statiegelduitbreiding, de kleine flesjes, startte vorige week 1 juli. Het enthousiasme in de maatschappij voor deze populaire, effectieve en broodnodige milieumaatregel is overal zichtbaar. Het is duidelijk dat men uitkijkt naar de blikjes, waar per 31 december 2022 statiegeld op zit.

Veruit de meeste plastic flesjes en blikjes, zo’n 80 procent, worden verkocht in supermarkten. Het is dan ook logisch dat supermarkten een verantwoordelijkheid hebben voor de inname daarvan. In het buitenland zamelen de supermarkten ongeveer 90 procent van de statiegeldverpakkingen in. In bijna alle andere landen met statiegeldsystemen zoals bijvoorbeeld Duitsland, Noorwegen of Litouwen staat er daarom een innameplicht in de wet. Ook in Schotland, waar vanaf 1 juli 2022 statiegeld wordt ingevoerd, is een innameplicht verankerd in wetgeving.

In Nederland was in de oude wetgeving, het Besluit Beheer Verpakkingen, via artikel 12 een innameplicht voor supermarkten voorzien. Recycling Netwerk Benelux, Natuur & Milieu, Plastic Soup Foundation, de Plastic Soup Surfer, Greenpeace en Stichting De Noordzee, hebben meermaals benadrukt dat een innameplicht voor supermarkten een cruciaal onderdeel is van een goedwerkend statiegeldsysteem, en werden hierin bijgestaan door verschillende gemeenten, de Consumentenbond en Metalen Verpakkingen Nederland (MVN).

In de onderhandelingen met het bedrijfsleven heeft de regering echter besloten om deze innameplicht voor verkooppunten te schrappen, waardoor supermarkten nu kunnen weigeren om als innamepunt te fungeren.

De politiek en de drankproducenten aan zet

“Decennialang heeft het bedrijfsleven onterecht beweerd dat statiegeldsystemen “zeer duur” zijn. Maar nu komen de supermarkten zelf aanzetten met plannen voor een omslachtig en duur systeem, met de bedoeling de invoering van statiegeld op blikjes te frustreren. Het is een cynische sabotagepoging”, zegt directeur Rob Buurman van Recycling Netwerk Benelux.

Grote drankproducenten zoals Heineken en Coca-Cola zouden zich expliciet moeten uitspreken tegen het plan van inzameling buiten de supermarkten. Naast de consument hebben zij hier het meeste bij te verliezen: zij moeten het inzamelsysteem immers financieren en zij zijn verplicht een doelstelling van 90% gescheiden inzameling te halen.

“We roepen ook de supermarkten zelf op: maak het niet moeilijker dan het is, en zamel gewoon de blikjes eind volgend jaar in, op dezelfde plek waar jullie de plastic flessen nu al inzamelen: in de supermarkt”, zeggen milieuorganisaties Recycling Netwerk Benelux, Plastic Soup Surfer, Plastic Soup Foundation, Greenpeace Nederland, Natuur & Milieu en Stichting De Noordzee in een gezamenlijk persbericht.

Ook de overheid is aan zet. Staatssecretaris Van Veldhoven heeft een besluit genomen dat statiegeld invoert, in eerste fase plastic flessen en in tweede fase voor blikjes. Het zou een smet zijn op dat resultaat als blijkt dat de wetgeving niet solide genoeg is om nieuwe vertragingstactieken te voorkomen “We roepen de staatssecretaris op om zo snel mogelijk maatregelen te treffen om vertraging van de invoering van statiegeld op blik te voorkomen”,  besluiten de milieuorganisaties in een gezamenlijk persbericht.

In de media:

Distrifood: Nieuws ‘Weer vertragingsmanoeuvre van supers in statiegeld’, 7 juli 2021

AfvalOnline, ‘Zoveelste vertragingsmanoeuvre in statiegelddossier’, 7 juli 2021

Plastic Soup Foundation, Milieuorganisaties: blikjes met statiegeld niet via de supermarkten inzamelen is een slecht idee, 7 juli 2021

FoodBusiness.nl, Blikjes straks inzamelen buiten supermarkt, 1 september 2021

Foodlog, Milieuorganisaties boos op supers en fabrikanten – Statiegeldinzameling blik buiten supers om is ‘poging tot sabotage’, 7 juli 2021

AfvalOnline, Zoveelste vertragingsmanoeuvre in statiegelddossier?, 14 september 2021

EenVandaag, Statiegeld op kleine plastic flesjes: een goede zaak volgens supermarkten, maar het levert wel enorm veel werk op, 8 september 2021

Distrifood, Statiegeld: Kabinet stelt CBL deadline voor alternatief plan , 18 november 2021