Het goede nieuws is dat tapijten ook kunnen gemaakt worden zonder gevaarlijke stoffen. Deze kunnen worden teruggedrongen door niet-giftige alternatieven te gebruiken. Er zijn ook methodes om de componenten van tapijten weer te kunnen scheiden. Nu zorgt het gebruik van onomkeerbare verlijming echter nog dikwijls voor contaminatie van de componenten, waardoor tapijten onbruikbaar en onveilig worden voor recycling. Daarnaast zijn materialen dikwijls met elkaar vermengd wat recycling gecompliceerd maakt.

Europa is wereldwijd de tweede grootste afzetmarkt voor tapijt. De branche toont bereidwilligheid om te veranderen richting meer duurzaamheid en recycling. Marktleiders Desso (onderdeel van Tarkett) en Interface (grootste producent van tapijttegels ter wereld) willen in 2020 respectievelijk volledig cradle-2-cradle zijn en de milieu-impact teruggedrongen hebben naar 0. Ze zijn al jaren aan het onderzoeken hoe ze gevaarlijke stoffen kunnen terugdringen en hergebruik en recycling kunnen verhogen. Joint-venture DSM-Niaga heeft het hele productieproces geherevalueerd en circulaire economie als uitgangspunt voor het tapijt-ontwerpproces genomen.

Uitdagingen

De tapijtsector heeft dus het potentieel om circulair te worden. Een van de belangrijkste obstakels voor het recyclen van tapijt is echter nog dat het grootste deel van de vloerbedekking zoals die vandaag de dag wordt verkocht, niet is ontworpen met het oog op hergebruik en recycling.

Een obstakel voor transitie naar een circulair systeem is het gebruik van potentieel schadelijke stoffen in tapijt. Een rapport van Anthesis, in opdracht van Changing Markets, identificeert 59 chemische stoffen die mogelijk in tapijten aanwezig zijn en risico’s voor gezondheid of milieu kunnen betekenen., Onder meer hormoonverstoorders, carcinogene, mutagene of reproductietoxische stoffen zijn soms verwerkt in pool-vezels, rug, lijm en additieven als vlamvertragers, verf, vlekwerende en anti-microbiotische middelen. Dat maakt een veilige recycling lastig te garanderen doordat het kostbaar en ingewikkeld is om tapijtonderdelen van elkaar te scheiden en secundaire grondstoffen gecontamineerd kunnen raken.

De transite naar een veilige en circulaire economie kan dus best beginnen bij de designfase en een andere benadering van de levenscyclus van tapijten.

Ontwerpfase

Met het herontwerpen van het design, kunnen veel obstakels ondervangen worden. Door bijvoorbeeld een verminderde complexiteit – dankzij het gebruik van bijvoorbeeld mono-materialen – ontstaan er geen complicaties door contaminatie met ongewenste chemicaliën. Ook het elimineren van de noodzaak voor schadelijke additieven maakt recycling een stuk eenvoudiger. Ook een streven naar het gebruik van veilige alternatieven, welke bestaan dankzij vernuftige innovaties, in plaats van schadelijke stoffen zou positief zijn. Wanneer mechanische recycling volstaat voor het veilig verwerken van einde-levensfase tapijten tot secundaire grondstoffen wordt recycling kostenefficiënter.

Circulair business model

De uitdaging ligt in het verhogen van de transparantie over stoffen. Door deze informatie beschikbaar te maken gedurende de hele levenscyclus van tapijt, kan nagegaan worden waaraan men eventueel blootgesteld wordt, en hoe het onderhouden moet worden. Ook wordt zo duidelijk hoe de verwerking en de ontkoppeling van componenten moet plaatsvinden, welke secundaire grondstoffen het oplevert en waar die weer ingezet kunnen worden.

Het inzamelen van tapijten zou bij de verkoop van het tapijt al vastgesteld kunnen worden, zodat de waardevolle secundaire grondstoffen in het vizier blijven en weer teruggehaald kunnen worden.

Recycling Netwerk Benelux meent samengevat dat gesprekken met alle belangenpartijen in de keten mooie perspectieven kan bieden om verdere stappen te zetten in de verduurzaming van de tapijtsector in lijn met de ambities van Circular Economy Package van de Europese Commissie en de Nederlandse Transitie-Agenda Circulaire Economie.