Brussel, 22 november 2023

Vandaag stemde het Europees Parlement over het voorstel voor een herziene Verpakkingsverordening, zoals voorgesteld door de Europese Commissie in november 2022. Het voorstel was bedoeld om de recordhoeveelheid verpakkingsafval in Europa terug te dringen. Geïntimideerd door ongekende lobby vanuit het bedrijfsleven, schrapte het Parlement bijna alle bepalingen om onnodige verpakkingen te verminderen, evenals de meeste hergebruik-doelstellingen voor 2040. Sommige doelstellingen voor hergebruik (bijv. voor dranken) werden gehandhaafd, maar zodanig verlaagd en voorzien van uitzonderingen dat ze nog nauwelijks doelmatig zijn. Dit geeft ook een enorm negatief signaal af aan de opkomende hergebruiksector en de koplopers op het gebied van de circulaire economie.

Deze uitkomst laat zien dat het Europees Parlement toegeeft aan valse beweringen, bangmakerij en intensieve lobby vanuit industrieën die zelf enorme hoeveelheden afval produceren. Hierdoor is elke ambitie die nodig is om afval te voorkomen gedecimeerd. Nadat de Milieucommissie, de belangrijkste Parlementaire commissie op dit dossier, de ambitie van het voorstel in oktober al had afgezwakt, heeft de plenaire stemming van vandaag de genadeslag toegediend aan het beleid dat nodig is om de verpakkingscrisis aan te pakken. 

Hoewel de steun voor het recyclebaar maken van alle verpakkingen de stagnerende recyclingniveaus in de EU mogelijk zal verbeteren, zal dit niets doen aan de kern van het probleem: de recordniveaus van afvalproductie. 

“Wat we vandaag hebben gezien in het Europees Parlement kan alleen maar omschreven worden als extreem teleurstellend. Na ongekende lobby vanuit de industrie, blijken Europarlementariërs liever te kiezen voor het in stand houden van de wegwerpmaatschappij dan geloofwaardige hergebruik-oplossingen. Het besluit van vandaag gaat in tegen de ambitieuze koers die Nederland heeft gekozen voor dit dossier, en laat zien dat het beschermen van financiële belangen blijkbaar zwaarder wegen dan het beschermen van onze planeet” 

Janine Röling – onderzoeker bij Recycling Netwerk Benelux 

De fastfood-lobby en de wegwerp-verpakkingsindustrie zullen de hypocrisie van de EU – die beweert een wereldleider te zijn in de implementatie van een circulaire economie – vandaag waarschijnlijk vieren. De Europarlementariërs hebben namelijk juist die bepalingen geschrapt die het gebruik van eenmalige verpakkingen moeten beperken wanneer je ter plaatse iets eet of drinkt, net als de bepalingen voor het beperken van onnodige groente- en fruitverpakkingen. 

Een klein sprankje troost zijn de overkoepelende afvalpreventiedoelstellingen voor de lidstaten (om de totale hoeveelheid verpakkingsafval te verminderen met 5% tegen 2030 en 15% tegen 2040) die een richting aangeven voor de verpakkingsindustrie. Daarnaast heeft het Parlement een langverwacht verbod op het gebruik van PFAS en BPA – zeer giftige en persistente stoffen – in voedselverpakkingen toegevoegd. 

Nu moeten de lidstaten in de Raad een ambitieuze onderhandelingspositie aannemen voor hergebruik en verpakkingspreventie om de koers van dit belangrijke beleidsdossier bij te stellen. Verwacht wordt dat de triloog-onderhandelingen begin 2024 zullen starten en dat er maar weinig tijd zal zijn om de tekst voor de Europese verkiezingen aan te nemen. 

Noot voor de redactie: 

• De Europese Commissie herziet de bestaande verpakkingsrichtlijn omdat deze geen oplossing biedt voor de ongecontroleerde toename van verpakkingsafval, een belangrijk milieuprobleem dat zowel gemeenten als burgers voor problemen stelt. 
• Uit de laatste jaarlijkse afvalgegevens, die op donderdag 19 oktober zijn gepubliceerd, blijkt dat het verpakkingsafval in Europa een nieuw record heeft bereikt van 188,7 kg per hoofd van de bevolking.
• Een beknopte samenvatting van de argumenten is te vinden in deze FAQ over Preventie en hergebruik – de enige oplossing voor recordhoeveelheden verpakkingsafval
• Lees voor meer informatie onze factsheet over herbruikbare meeneemverpakkingen en ons rapport over papieren wegwerpverpakkingen. 
• Raadpleeg de Media Briefing over de lobby van de industrie en de voortdurende afzwakking van de PPWR, evenals deze Media Briefing over de enorme toename van papieren verpakkingen in de EU.

Over deze coalitie: 

Deze coalitie bestaat uit leden van de Rethink Plastic Alliance (Zero Waste Europe, European Environmental Bureau, ECOS, ClientEarth), samen met Deutsche Umwelthilfe, Recycling Netwerk Benelux, Fern en het Environmental Paper Network.