Statiegeld op kleine plastic flesjes is vandaag weer een stuk dichterbij gekomen in Nederland. Producenten van frisdrank en water worden verplicht tot de invoering van statiegeld op plastic flessen van minder dan 1 liter wanneer de tekst gaat gelden van het wettelijke besluit dat vandaag in de Staatscourant is gepubliceerd.

Een mooie eerste stap in het wetgevingsproces. Extra goed is dat ook het doel van 90 procent recycling van alle plastic drankflessen in de wet verankerd wordt. Maar het kan niet zo zijn dat de innameverplichting voor supermarkten en grote verkooppunten uit de wet verdwijnt. Dat zet de deur open om de invoering van statiegeld te frustreren. Dat zegt milieuorganisatie Recycling Netwerk in een eerste reactie op de publicatie van de conceptregelgeving in de Staatscourant maandag.

• Het statiegeld moet gelden voor alle plastic flessen en drankverpakkingen. Maar artikel 6a van de conceptregelgeving beperkt statiegeld tot flessen kleiner dan 1 liter. Ook de grote flessen moeten snel in de wet opgenomen kunnen worden (momenteel is er alleen maar een vrijwillige afspraak). Het is ook beter om niet van plastic flessen, maar van plastic drankverpakkingen te spreken. De overheid moet oppassen voor bedrijven die overschakelen op plastic knijpzakjes of plastic ‘containers’ en zo met een truukje buiten de scope van de wet zouden vallen.

• Door de vervanging van artikel 12 in de conceptregelgeving, ontbreekt in het nieuwe Besluit de verplichting voor supermarkten en grote verkooppunten om de plastic flessen met statiegeld in te nemen. Zonder die innameverplichting kunnen bepaalde verkooppunten weigeren mee te werken. Daarmee loopt de invoering van het statiegeldsysteem gevaar. Verkooppunten met een oppervlakte kleiner dan 200 vierkante meter kunnen worden uitgezonderd, zoals in het oude Besluit werd gedaan. Grotere innamepunten dienen een wettelijke verplichting te hebben om de verpakkingen weer in te nemen. Dat is ook belangrijk voor het gemak voor de burger.

• Het is goed dat artikel 12, lid 3 van de concept-regelgeving de verantwoordelijkheid voor de kosten van het statiegeldsysteem bij de producenten neerlegt.

• De concept-regelgeving spreekt niet over statiegeld op blikjes. Om op een later moment een ellenlang wetgevend proces te voorkomen, wordt beter direct in dit Besluit de optie opengelaten om ook statiegeld op blikjes te regelen. Er liggen meer blikjes dan flesjes op straat. De blikjes leveren ook gevaar op voor koeien.

• De concept-regelgeving spreekt in artikel 12, lid 1 enkel over statiegeld op water en frisdrank, maar zou moeten worden uitgebreid naar sappen en andere dranken. De recente Europese Richtlijn over single-use plastics bepaalt dat 90% van alle PET-flessen in 2029 gescheiden ingezameld moet worden. Dat betekent ook de PET-flessen waar bijvoorbeeld sap in zit. Het is minder waarschijnlijk dat die Europese doelstelling gehaald wordt als in Nederland geen statiegeld zit op bijvoorbeeld sappen in PET-flessen.

In 2018 sloten alle provincies, meer dan 90 procent van de Nederlandse gemeenten en de honderden organisaties zich aan bij de Statiegeldalliantie. Die vraagt de onmiddellijke invoering van statiegeld, dus zonder verder uitstel voor de industrie. Ook landbouworganisatie LTO, multinational Ecover, supermarkt Ekoplaza en ASN Bank werden partner van de Statiegeldalliantie.

Zie ook: Brief van staatssecretaris Stientje van Veldhoven aan de Tweede Kamer: Ontwerp-Besluit maatregelen kleine kunststof drankflessen