Recycling Netwerk heeft opdracht gegeven tot een drietal onderzoeken naar blikjes en flesjes in het zwerfafval. Daaruit blijkt dat de hoeveelheid zwerfafval de afgelopen jaren juist is toegenomen in plaats van afgenomen. Het grootste gedeelte van de Nederlanders en de afvalreinigers is dan ook voor uitbreiding van statiegeld op blikjes en flesjes om te voorkomen dat deze verpakkingen nog langer in het zwerfafval terecht komen.

Uit onderzoek van TNS NIPO in 2005 blijkt dat volgens negen van de tien reinigingsmanagers in Nederland de hoeveelheid zwerfafval op straat niet afneemt. Meer dan de helft constateert zelfs een toename van gemiddeld 18 % over de afgelopen vier jaar. Bovendien meldt geen enkele reinigingsmanager de door de overheid gewenste sterke afname van blikjes en flesjes in dat zwerfafval. Verreweg de meeste reinigingsmanagers constateren juist een forse toename van de hoeveelheid blikjes en flesjes in zwerfafval.

De toename van zwerfafval van drankverpakkingen wordt bevestigd door het onderzoek van Trendbox naar zwerfafval veroorzakend gedrag. Het gedragsonderzoek wijst uit dat er steeds vaker zwerfafval wordt veroorzaakt na het buitenshuis gebruiken van een flesje of blikje. Tijdens de afgelopen kabinetsperiode blijkt sprake van een geleidelijke stijging van dit zwerfafval-veroorzakend gedrag van 3,2% in 2003 naar 5,7% in 2006.

Een ander TNS NIPO onderzoek van half 2006 concludeert dat een grote meerderheid van de Nederlanders (65%) vindt dat de overheid onvoldoende maatregelen neemt om het zwerfafval terug te dringen. Er zijn nauwelijks mensen die zich nooit storen aan rondslingerende blikjes en flesjes. Driekwart ergert er zich regelmatig of vaak aan. En driekwart van de Nederlanders wil dat er -net als in Duitsland- statiegeld wordt ingevoerd op blikjes en flesjes. CDA en VVD stemden hier onlangs nog tegen, maar ook hun achterban blijkt zich in grote meerderheid te ergeren en wil statiegeld.

De conclusie, die het Recycling Netwerk nu kan trekken, is simpel: het streven van het bedrijfsleven tussen 2001 en 2005 het aantal flesjes en blikjes in het zwerfafval met tenminste tweederde (67%) te laten áfnemen, is mislukt. Staatssecretaris Van Geel heeft toegezegd statiegeld op flesjes en blikjes te heffen als die afname niet zou lukken. Van Geel moet zich nu aan zijn afspraak houden en statiegeld uitbreiden naar flesjes en blikjes. Dat het statiegeldsysteem moet worden uitgebreid met kleine drankverpakkingen zoals blikjes en kleine plastic flesjes is ook de mening van bijna alle reinigingsmanagers en driekwart van de Nederlanders. Zij menen dat het bestaande statiegeld op lege drankflessen zorgt voor minder afval op straat en dat dit statiegeldsysteem zou moeten worden uitgebreid met de kleine drankverpakkingen.

TNS Nipo: Statiegeld tegen zwerfafval

Trendbox – Blikjes en flesjes in het zwerfafval (2006)

TNS Nipo: zwerfafval anno 2005